Co oznacza INRI na krzyżu Jezusa? Skąd pochodzi ten tajemniczy skrót, widoczny na wszystkich przedstawieniach Chrystusa na krzyżu? Jakie jest znaczenie samego imienia Jezus?
Wielu z nas, odwiedzając kościoły lub przeglądając książki o historii sztuki z wizerunkami Ukrzyżowania, zwróciło uwagę na tabliczkę umieszczoną nad głową Jezusa na krzyżu. Tablica ta nie jest wyłącznie związana z ukrzyżowaniem Jezusa i nie ma szczególnego znaczenia religijnego. Znaczenie INRI wynika z rzymskiego prawa, które w przypadku skazania na ukrzyżowanie przewidywało bardzo precyzyjne regulacje.

W czasach republiki rzymskiej na krzyżowanie skazywano głównie niewolników, jeńców wojennych oraz buntowników. Była to kara szczególnie okrutna, ponieważ ciało pozostawało przez dni wystawione na słońce, deszcz i żer dla dzikich zwierząt. W okresie cesarstwa ten rodzaj egzekucji rozszerzono również na wolnych ludzi. Przed samą egzekucją skazańca brutalnie biczowano – miało to go niemal doprowadzić do śmierci, ale nie zabić, ponieważ śmierć miała nastąpić na krzyżu.
Aby kara była przestrogą dla innych, sędzia dyktował titulus – uzasadnienie wyroku. Był on wypisywany na tabliczce z drewna lub terakoty, a następnie zawieszany na szyi skazańca wraz z jego imieniem.

Znaczenie INRI na krzyżu Jezusa
Podobnie stało się z Jezusem. INRI to właśnie Titulus crucis, który Poncjusz Piłat wyznaczył jako uzasadnienie wyroku.
INRI to skrót od łacińskiego Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum – „Jezus Nazarejczyk, Król Żydów”.
Ewangelie kanoniczne różnie opisują tę tabliczkę:
- W Ewangelii Marka czytamy: „A napis z oznaczeniem jego winy brzmiał: Król Żydów” (Mk 15,26).
- Mateusz dodaje: „Nad Jego głową umieścili napis z podaniem Jego winy: ‘To jest Jezus, Król Żydów’” (Mt 27,37).
- Łukasz pisze: „Był też napis nad Nim: ‘To jest Król Żydów’” (Łk 23,38).
- W Ewangelii Jana pojawia się szczególny zapis. W sytuacjach uroczystych titulus był często pisany w trzech językach. Jan zauważa, że podobnie było w przypadku Jezusa:
„Piłat sporządził również napis i umieścił go na krzyżu. A było napisane: ‘Jezus Nazarejczyk, Król Żydów’. Napis ten czytało wielu Żydów, bo miejsce, gdzie ukrzyżowano Jezusa, było blisko miasta. Było zaś napisane po hebrajsku, łacinie i grecku. Arcykapłani żydowscy mówili Piłatowi: ‘Nie pisz: Król Żydów, ale: On powiedział: Jestem Królem Żydów’. Piłat odparł: ‘Com napisał, napisałem’” (J 19,19-22).
W kościołach prawosławnych napis ten występuje jako INBI, co pochodzi od greckiego Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος ὁ Bασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων (Ihsous ho Nazoraios ho Basileus ton Ioudaion – „Jezus Nazarejczyk, Król Żydów”).
Tabliczka z napisem w Bazylice Świętego Krzyża w Jerozolimie
W Rzymie, w Bazylice Świętego Krzyża w Jerozolimie, znajduje się drewniana tabliczka z orzecha, która uchodzi za oryginalny titulus crucis z krzyża Jezusa. Została odnaleziona w XV wieku podczas prac restauracyjnych w chórach, sklepieniu i freskach absydy. Znaleziono wówczas ołowianą skrzynkę, która zawierała tabliczkę z terakoty z napisem „TITULUS CRUCIS” oraz fragmentami inskrypcji po grecku, łacinie i hebrajsku.
Według legendy tabliczkę tę miała przywieźć do Rzymu sama cesarzowa Helena, matka Konstantyna, która na Golgocie odnalazła trzy krzyże i gwoździe Męki Pańskiej.
Znaczenie imienia Jezus w języku hebrajskim
Według Ewangelii Jana Piłat kazał napisać titulus crucis w trzech językach. Odnosząc się do napisu w języku hebrajskim, warto przyjrzeć się znaczeniu imienia Jezus w tym języku.
Aramejskie „Yeshu” to transliteracja hebrajskiego יֵשׁוּעַ (Yeshu’a), które wymawia się „Yeh-shoo” bez „a”. W języku włoskim odpowiada temu imię Giosuè (Jozue), którego forma alternatywna to Jezus. Znaczenie tego imienia to „YHWH (Bóg) jest zbawieniem”.
Podczas tłumaczenia Biblii na grekę i łacinę imię to stało się Ἰησοῦς (Iēsoûs), a następnie Iesus. W czasach opisanych w Ewangeliach imię Yehoshùa było dość popularne. Przykładem może być Jozue, który poprowadził Izraelitów po śmierci Mojżesza, lub Jezus, przodek Mesjasza wspomniany w genealogii z Ewangelii Łukasza (Łk 3,27).
Imię Jezus jest nierozerwalnie związane z Jego misją i przeznaczeniem. Jak mówi anioł w Ewangelii Mateusza, gdy ukazuje się Józefowi we śnie: „Porodzi Syna, któremu nadasz imię Jezus, On bowiem zbawi swój lud od jego grzechów” (Mt 1,21). W greckim oryginale pada imię Ἰησοῦν (Iesùn), a w tekstach hebrajskich ישוע (Yeshùa). W samej frazie widoczna jest interpretacja tego imienia: „Yah zbawi”, gdzie Yah to skrót imienia Boga, a shùa oznacza „zbawienie”.