Zastanówmy się nad zaginionymi latami życia Jezusa. Czym zajmował się przed rozpoczęciem swojej działalności? Czy kiedykolwiek opuścił Palestynę?
Życie Jezusa jest znane głównie dzięki Ewangelii kanonicznym, ale w jego biografii istnieją liczne luki – okresy, w których możemy jedynie domyślać się, czym się zajmował. Mówić o „zaginionych latach Jezusa” brzmi dziwnie, a jeszcze dziwniej o „ciemnych latach”. Co mogło być ciemne w życiu Tego, który był i jest światłością przewyższającą mrok i śmierć przez tysiąclecia?
Termin ten odnosi się do okresu życia Jezusa, który nie wydawał się szczególnie godny uwagi i dlatego nie został wspomniany w Ewangeliach. Teksty późniejsze próbowały opowiedzieć o tych „latach ciszy” Jezusa – po Jego narodzinach, a przed rozpoczęciem nauczania. Ewangelie apokryficzne starały się wypełnić narracyjne luki pozostawione przez Nowy Testament, a wielu badaczy na przestrzeni wieków próbowało zrekonstruować tę historię, opierając się na legendach i dostępnych informacjach. Nawet dziś trwają badania, które porównują źródła historyczne z tekstami średniowiecznymi oraz różnego rodzaju relacjami.
Dzieciństwo i młodość Jezusa
Mieszkając w Palestynie tamtych czasów, szczególnie w Nazarecie – małej osadzie zamieszkanej głównie przez Żydów zajmujących się rolnictwem – dzieciństwo i młodość Jezusa prawdopodobnie nie różniły się od życia innych dzieci i młodzieży z tamtego regionu i epoki. Pięciolatkowie zaczynali naukę w synagodze i przygotowywali się do zawodu ojca. Dwunasty rok życia był szczególny – wtedy rodzina udawała się do Świątyni Jerozolimskiej na bar micwę, religijną inicjację dziecka. Od tego momentu młodzieniec stawał się częścią wspólnoty i dzielił swój czas między pracę, ceremonie religijne w synagodze oraz studiowanie Pism.
Życie Jezusa, to wyjątkowe i szczególne, z którego jest zapamiętany, zaczyna się właściwie od Jego nauczania – gdy opuszcza Nazaret i zaczyna podróżować. Wtedy z pomocą przychodzą nam Ewangelie.
W Ewangelii Łukasza znajdujemy dwa epizody rzucające światło na dzieciństwo Jezusa. Pierwszy, tuż po Jego narodzinach, to ofiarowanie w Świątyni Jerozolimskiej. Ewangelista pisze, że po tym wydarzeniu Święta Rodzina wróciła do Nazaretu, a „Dziecię rosło i nabierało sił, napełniało się mądrością, a łaska Boża spoczywała na Nim” (Łk 2,39-40).
Łukasz wspomina również inne wydarzenie – zagubienie i odnalezienie Jezusa w Świątyni. Co roku Józef i Maryja pielgrzymowali do Jerozolimy na Paschę. Gdy Jezus miał dwanaście lat, zabrali Go ze sobą na bar micwę: „Kiedy Jezus miał dwanaście lat, udali się tam zgodnie ze zwyczajem święta. Po jego zakończeniu, gdy wracali, chłopiec Jezus pozostał w Jerozolimie, a Jego rodzice o tym nie wiedzieli” (Łk 2,42-43). Maria i Józef znaleźli Go w Świątyni, gdzie rozmawiał z nauczycielami. Na ich zmartwienie Jezus odpowiedział: „Czemuście Mnie szukali? Czy nie wiedzieliście, że powinienem być w domu Mojego Ojca?” (Łk 2,49).
Ofiarowanie Pana Jezusa w Świątyni i święto Matki Boskiej Gromnicznej
2 lutego jest obchodzone święto Ofiarowania Pana Jezusa w Świątyni…
Wracając do Nazaretu, Jezus prawdopodobnie poszedł w ślady ojca i, jak św. Józef, został cieślą lub stolarzem. Cieśle w tamtych czasach byli również budowniczymi. Ewangelie Marka i Mateusza określają Jezusa mianem téktôn, co w grece może oznaczać cieślę, murarza, stolarza, a nawet kowala.
Teoria o Jezusie pracującym z Józefem w warsztacie rodzinnym znajduje potwierdzenie w jednym z pierwszych epizodów opisanych w Ewangelii Marka. Gdy Jezus, mając około trzydziestu lat, zaczyna głosić w Nazarecie, mieszkańcy są początkowo oburzeni tym, że młody mężczyzna ośmiela się nauczać w synagodze: „Skąd On to ma? Co to za mądrość, która Mu została dana? I takie cuda dzieją się przez Jego ręce! Czyż nie jest to cieśla, syn Maryi, a brat Jakuba, Józefa, Judy i Szymona? Czyż Jego siostry nie żyją tutaj wśród nas?” I powątpiewali w Niego” (Mk 6,3-4).
Wzmianka o św. Józefie sugeruje, że zmarł przed trzydziestką Jezusa, co wyjaśniałoby, dlaczego w Ewangeliach Maria zawsze występuje sama. Po śmierci ojca pierworodny syn stawał się głową rodziny i przejmował wszystkie obowiązki.

Czy Jezus podróżował poza Palestynę?
Na przestrzeni wieków próbowano dociec, czy Jezus kiedykolwiek opuścił Palestynę. W średniowieczu pojawiła się literatura opisująca podróże Jezusa do Brytanii, dzisiejszej Wielkiej Brytanii. Opowieści te wiązały się z postacią Józefa z Arymatei, dostojnego członka Sanhedrynu i ucznia Jezusa, który według Ewangelii Jana poprosił Piłata o ciało Jezusa i przygotował je do pochówku wraz z przyjacielem Nikodemem.
Józef z Arymatei, czczony przez wszystkie Kościoły i uważany za patrona grabarzy oraz pogrzebów, w cyklu arturiańskim pojawia się jako pierwszy strażnik Świętego Graala. Według legend miał on przywieźć kielich z Ostatniej Wieczerzy do Brytanii, gdzie towarzyszyły mu Maria, Marta z Betanii, ich brat Łazarz oraz inne ważne postacie wczesnego chrześcijaństwa.

Nowsze badania sugerują, że Jezus mógł być w Indiach. Niektórzy twierdzili, że był Bhagawanem Kriszną, inkarnacją boga Wisznu. Istnieją podobieństwa między historiami Jezusa i Kriszny, ale brak na to dowodów.