Obrzędy Wielkiego Tygodnia

Wielkanoc jest najważniejszym świętem dla chrześcijan, które jest obchodzone na całym świecie. Charakterystyczne dla niej obrzędy są sprawowane podczas tzw. Wielkiego Tygodnia i każdy jego dzień ma swoje szczególne rytuały. Prześledźmy to co się wydarza dzień po dniu podczas tego wyjątkowego tygodnia.

Wielki Tydzień jest okresem siedmiu dni, który rozpoczyna się Niedzielą Palmową, podczas której obchodzone jest przybycie Jezusa do Jerozolimy, i kończy w Wielką Sobotę i Niedzielę Wielkanocną, kiedy to świętujemy zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Można od razu zauważyć w jaki sposób i dlaczego te siedem dni jest tak ważnych dla każdego chrześcijanina. Śmierć i Zmartwychwstanie Jezusa są kulminacją roku liturgicznego, momentem najbardziej znaczącym z duchowego punktu widzenia na drodze wiary każdego wierzącego. Poprzez swoją śmierci, a przede wszystkim poprzez Zmartwychwstanie, Jezus ukazuje swoją boskość i poprzez swoje cierpienie wskazuje drogę do nadziei zbawienia i życia wiecznego. Nic więc dziwnego, że obchody związane z tym wydarzeniem są podzielone i rozłożene w czasie i że każde z nich nabiera różnego znaczenia, nie mniej tak samo ważnego i uroczystego dla każdego z nich.

Kup:

Rezurekcja figurka z malowanego drewna Val Gardena

Figurka z drewna klonowego pochodzącego z Val Gardena …

Nic też dziwnego, że aby osiągnąć ten moment powagi i duchowego uniesienia, konieczny jest długi okres pokuty i wyrzeczeń, czyli czterdzieści dni Wielkiego Postu, który rozpoczyna się w Środę Popielcową i kończą dokładnie w czwartek Wielkiego Tygodnia.

Postaramy się prześledzić różne etapy tej świętej drogi wiary i nadziei, pasji i pokuty.

Wielkanoc jest świętem ruchomym, dlatego nie można określić dokładnej daty jej rozpoczęcia i zakończenia. Podąża za cyklem księżycowym i jest obchodzona co roku w niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca.

Wielki Tydzień

Niedziela Palmowa

Niedziela Palmowa poprzedza Wielkanoc i wyznacza początek Wielkiego Tygodnia. Wspomina triumfalny wjazd Jezusa do Jerozolimy, kiedy to został on powitany jako Mesjasz przez wiwatujący lud, który wysławiał go tymi słowami: „Hosanna Synowi Dawida! Błogosławiony Ten, który przychodzi w imię Pańskie! Hosanna na wysokościach!” (Mateusz 21, 9)Dla Żydów palma była jedną z czterech roślin niesionych w procesji podczas Święta Szałasów, które nazywało się Sukkot i upamiętniało podróż ludu Izraela do Ziemi Obiecanej, a w szczególności czas spędzony na pustyni, kiedy to mieszkali w chatach nazywanych sukot. Podczas święta używano gałązki palmowej (lulaw), gałązki cedru (etrog), trzech gałązek mirtu i dwóch wierzby. Palma wskazywała na szczęście i triumf, dobrobyt i bogactwo.

Kup:

Scena Wjazdu Jezusa do Jerozolimy 9 cm

W tej scenie Jezus na osiołku wkracza do Jerozolimy z pasterzem.

Niedziela Palmowa znana jest również jako Niedziela De Passione Domini czyli „męki Pańskiej”, bo choć jest dniem świętowania, to jednak jest również początkiem wydarzeń, które doprowadzą do konania i Ukrzyżowania Jezusa.

Poniedziałek

Przez trzy dni kolejne dni następujące po Niedzieli Palmowej są przypominane niektóre fakty z życia Jezusa w Jerozolimie, a w szczególności zdrada Judasza. Codziennie jako pierwsze czytanie podczas Mszy świętej, odczytywana jest jedna z trzech pierwszych pieśni Sługi Pańskiego z księgi proroka Izajasza. Natomiast czytana Ewangelia opowiada o ostatnich dniach Jezusa przed jego aresztowaniem.

Poniedziałek jest dniem przyjaźni, ważnego uczucia dla Jezusa, który uwielbiał otaczać się dobrymi przyjaciółmi i spędzać z nimi czas. W tym szczególnym dniu wspomina, jak udał się do Betanii, aby odwiedzić trzech wspaniałych przyjaciół: Martę, Marię i Łazarza. „Na sześć dni przed Paschą Jezus przybył do Betanii, gdzie mieszkał Łazarz, którego Jezus wskrzesił z martwych.  Urządzono tam dla Niego ucztę. Marta usługiwała, a Łazarz był jednym z zasiadających z Nim przy stole.  Maria zaś wzięła funt szlachetnego, drogocennego olejku nardowego i namaściła Jezusowi stopy, a włosami swymi je otarła. a dom napełnił się wonią olejku.” (Jan 12, 1-3)

Wtorek

We wtorek Jezus zaczyna zdawać sobie sprawę ze zdrady, która ma nastąpić. Czytanie Ewangelii podczas liturgii mówi o tym: „To powiedziawszy, Jezus wzruszył się do głębi i tak oświadczył: „Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeden z was Mnie wyda”. Spoglądali uczniowie jeden na drugiego, niepewni, o kim mówi.  Jeden z Jego uczniów – ten, którego Jezus miłował – spoczywał na Jego piersi. Jemu to dał znak Szymon Piotr i rzekł do niego: „Kto to jest? o kim mówi?” Ten, oparłszy się zaraz na piersi Jezusa, rzekł do Niego: „Panie, któż to jest?” Jezus odparł: „To ten, dla którego umoczę kawałek [chleba] i podam mu”. Umoczywszy więc kawałek [chleba], wziął i podał Judaszowi, synowi Szymona Iskarioty. (Jan 13, 21-25).

Środa

Podczas Środy Wielkiego Tygodnia jest wspominana zdrada Judasza, który idzie do kapłanów, by sprzedać Jezusa: „Wtedy jeden z Dwunastu, imieniem Judasz Iskariota, udał się do arcykapłanów i rzekł: „Co chcecie mi dać, a ja wam Go wydam”. A oni wyznaczyli mu trzydzieści srebrników.  Odtąd szukał sposobności, żeby Go wydać.” (Mateusz 26, 14-16)

Wielki Czwartek

Jest to ostatni dzień Wielkiego Postu, ale także pierwszy tzw. Triduum Paschalnego, które rozpoczyna się Mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek, a kończy w Niedzielę Wielkanocną. Te trzy dni stanowią kluczowy czas roku liturgicznego i celebrują Misterium Paschalne Jezusa Chrystusa: ustanowienie Eucharystii, a następnie mękę, śmierć, zstąpienie do piekła i zmartwychwstanie.

Poranek Wielkiego Czwartku poświęcony jest konsekracji olejków świętych, czyli tych, które będą używane do sprawowania sakramentów, a kapłani odnawiają przyrzeczenia złożone w dniu święceń.

Wieczorem odprawiana jest Msza Wieczerzy Pańskiej, upamiętniająca Ostatnią Wieczerzę Jezusa, a tym samym ustanowienie Eucharystii. To ważna uroczystość, ponieważ błogosławione są również hostie, które zostaną rozdane następnego dnia. Wieczerza Pańska ustanawia koniec Wielkiego Postu i początek Triduum Paschalnego.

Kup:

Ostatnia Wieczerza 30 cm Angela Tripi terakota

Scena uformowana przez figurki z terakoty wielkości 30 cm zrealizowane przez artystkę Angelę Tripi.

Wielki Czwartek celebruje także ustanowienie kapłaństwa i przykazanie miłości braterskiej. Jezus myje stopy swoim uczniom jako wyraz swojej wielkiej miłości. „Było to przed Świętem Paschy. Jezus wiedząc, że nadeszła Jego godzina przejścia z tego świata do Ojca, umiłowawszy swoich na świecie, do końca1 ich umiłował.  W czasie wieczerzy, gdy diabeł już nakłonił serce Judasza Iskarioty syna Szymona, aby Go wydać,  wiedząc, że Ojciec dał Mu wszystko w ręce oraz że od Boga wyszedł i do Boga idzie, wstał od wieczerzy i złożył szaty. A wziąwszy prześcieradło nim się przepasał.  Potem nalał wody do miednicy. I zaczął umywać uczniom nogi i ocierać prześcieradłem, którym był przepasany.” (Jan 13, 1-5)

Również w Wielki Czwartek świętujemy przekazanie nowego przykazania Jezusa, przykazania miłości. „Przykazanie nowe daję wam, abyście się wzajemnie miłowali tak, jak Ja was umiłowałem; żebyście i wy tak się miłowali wzajemnie. Po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali.” (Jan 13, 34-35).

Wreszcie w Wielki Czwartek krzyż z ołtarza głównego zostaje zakryty białą tkaniną i tak pozostawiony do dnia następnego. Zakrywane są wszystkie krzyże i święte obrazy, z wyjątkiem tych z Drogi Krzyżowej.” Ponadto liturgii towarzyszą chwile uroczystego milczenia.

Wielki Piątek

Wielki Piątek poprzedza Niedzielę Wielkanocną i przypomina mękę Jezusa, Jego ukrzyżowanie i śmierć. Przewiduje wstrzemięźliwość od mięsa, wiernych od 14 roku życia, a od 18 do 60 roku życia, wstrzemięźliwość i post kościelny. Jest to ostatni akt pokuty ze strony wiernych, przygotowujący na powrót Chrystusa i wyzwolenie od śmierci.

Kup:

Krzyż koloru kości słoniowej

Produkt bardzo szczególny, wersja współczucia, z kamienia Pirenei koloru kości słoniowej , mały ale …

W Wielki Piątek nie jest celebrowana eucharystia. Oferowane hostie zostały konsekrowane dzień wcześniej, w Wielki Czwartek.

Liturgia Wielkiego Piątku celebruje Mękę Pańską. W przeszłości liturgia wielkopiątkowa była celebrowana o godzinie 15:00, kiedy to według Ewangelii nastąpiła śmierć Jezusa. Dziś obchodzona jest w godzinach popołudniowych, w bardziej dogodnym dla wiernych czasie, tak aby umożliwić im uczestniczenie w celebracji.

Liturgia Męki Pańskiej składa się z trzech części:

• Liturgia Słowa, złożona z licznych czytań i uroczystej modlitwy powszechnej,
• adoracja Świętego Krzyża z ołtarza głównego, z którego zostaje zdjęta zasłona, którą został przykryty dzień wcześniej;
• komunia z hostiami konsekrowanymi poprzedniego wieczoru

Zwykle po liturgii wielkopiątkowej następuje Droga Krzyżowa, procesje z figurami lub inne akty nabożeństwa.

Wielka Sobota

Wielka Sobota upamiętnia zstąpienie Jezusa do piekła. Podczas tego zstąpienia Chrystus reprezentował zarówno boskość jak i jego ludzką duszę jako, podczas gdy jego ciało pozostawało w grobie chronione przed zepsuciem łaską Bożą. W czasie spędzonym w podziemiu Jezus triumfuje nad diabłem i uwalnia dusze sprawiedliwych, przenosząc je do nieba. Dopiero gdy misja zostanie wypełniona, dusza i boskość powracają, aby ponownie połączyć się z nieskażonym ciałem. Jest to czas Zmartwychwstania.

Drugi dzień liturgiczny Triduum Paschalnego, to dzień skupienia i modlitwy. Wszyscy wierni czekają na Zmartwychwstanie, które zostanie ogłoszone podczas Wigilii Paschalnej rozpoczynającej się o zachodzie słońca.

„Co się stało? Wielka cisza spowiła ziemię; wielka na niej cisza i pustka. Cisza wielka, bo Król zasnął. Ziemia się przelękła i zamilkła, bo Bóg zasnął w ludzkim ciele, a wzbudził tych, którzy spali od wieków. Bóg umarł w ciele, a poruszył Otchłań.”. (ze starozytnej homilii na Wielką Sobotę).

W Wielką Sobotę Msza nie jest odprawiana, ołtarz pozostaje pusty, co symbolizuje nieobecność Chrystusa, który chwilowo jest gdzie indziej. Eucharystia udzielana jest dopiero w momencie śmierci. Sakramenty są zawieszone.

Post kościelny i abstynencja od mięsa są zalecane, ale nie obowiązkowe.

Po zachodzie słońca wraz z zapaleniem świecy paschalnej i proklamując światło Chrystusa, rozpoczyna się Wigilia Paschalna.

Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego

Niedziela Zmartwychwstania jest zakończeniem Wielkiego Tygodnia i celebracją radości i triumfu zmartwychwstałego Jezusa. Zmartwychwstanie stanowi fundament wiary chrześcijańskiej, która odnawia się podczas każdej liturgii eucharystycznej.

Kup:

Druk plakat Wskrzeszenie

Druk w stylu bizantyjskim, przedstawiający scenę Wskrzeszenia.