Historie biblijne są liczne i tak fascynujące, że przez wieki inspirowały niezliczonych artystów i pisarzy, aż po współczesnych twórców, którzy nakręcili na ich podstawie filmy i seriale telewizyjne. Odkryjmy jakie są przyczyny tak wielkiego wpływu.
Indeks
Opowieści biblijne są od niepamiętnych czasów stałym elementem historii ludzkości. Nie trudno sobie wyobrazić dlaczego. Pismo Święte jest najbardziej poczytną księgą na świecie. Była to pierwsza książka wydrukowana w Europie, po wynalezieniu przez Johannesa Gutenberga w 1455 roku techniki ruchomej czcionki.
Ale jeszcze wcześniej opowieści biblijne krążyły po całym znanym świecie, początkowo w formie ustnych opowieści, przekazywanych od narratora do narratora, a następnie spisywane na zwojach i rękopisach przez kronikarzy wszystkich krajów i narodowości.
Dlatego dokładne określenie daty powstania Biblii jest wciąż trudne. Z pewnością biorąc pod uwagę i Stary i Nowy Testament, możemy mówić tu o tysiącach lat.
Trudno też dokładnie określić, ile egzemplarzy wydrukowano i sprzedano, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że istnieją różne wersje pochodzące z różnych tłumaczeń. Mówi się o ponad pięciu miliardach sprzedanych Biblii, ale jest to liczba, którą należy przyjąć w przybliżeniu.
Inną informacją, która daje nam miarę sukcesu i rozpowszechnienia Biblii na świecie, jest fakt, że została ona przetłumaczona w całości lub częściowo na ponad 2400 języków. Oznacza to, że historie biblijne są dostępne w części lub w całości dla ponad 90 procent mieszkańców naszej planety.
Te fakty wystarczą, by zrozumieć, jaki i jak wielki wpływ mogły mieć opowieści biblijne w sztuce, literaturze, muzyce, a po dotarciu do współczesnego świata także w filmie i telewizji. I faktycznie, filmów o historiach Biblijnych jest wiele.
Trzeba dodać, że wiele historii zawartych w Biblii rzeczywiście trzyma w napięciu, tak samo, a nawet bardziej niż wiele powieści przygodowych czy sag fantasy, które są w dzisiejszych czasach na topie. Nie brakuje w niej gwałtownych i krwawych wydarzeń, morderstw, masakr, zemst i wojen, jednak nawet te dramatyczne wydarzenia są ważne, bo z jednej strony pokazują prawdziwość i historyczną dokładność z jaką pisarze biblijni pragnęli spisać swoje relacje; z drugiej strony przypominają nam, że Biblia opowiada o prawdziwych mężczyznach i kobietach, którzy jako ludzie byli przecież zawodni i stale narażeni na pokusy i grzech. Tym bardziej doceniamy tych spośród nich, którzy stali się przykładami prawości, mądrości, dobroci.
Przyjrzyjmy się niektórym historiom biblijnym i ich niezwykłym bohaterom.
Jakub
O Jakubie, trzecim patriarsze judaizmu po Abrahamie i Izaaku, czytamy historię w Księdze Rodzaju.
Był on synem Izaaka i Rebeki, bratem bliźniakiem Ezawa, który urodził się przed nim, ale któremu Jakub ukradł prawo pierworództwa, bo w chwili porodu trzymał ręką jego piętę. Właśnie z tego powodu nadano mu imię, które nosił a które pochodzi od aqeb, „pięta”. Również później Jakub odebrał podstępem błogosławieństwo ojca Izaaka swojemu bratu. Faktycznie to Ezaw sprzedał mu ją w zamian za talerz soczewicy. W tamtych czasach uzyskanie błogosławieństwa oznaczało uzyskanie od ojca pełnej władzy nad ludźmi, zwierzętami i wszystkim, co należało do plemienia. Nie jest przypadkiem, że imię Jakub oznacza również „wypierającego”.
Jakub znany jest również pod nazwą „Izrael”, od korzenia shr, „dążyć”, i El, „Pan”.
„Odtąd nie będziesz się zwał Jakub, lecz Izrael, bo walczyłeś z Bogiem i z ludźmi, i zwyciężyłeś” (Rdz 32,29).
Jaka jest różnica pomiędzy Judaizmem a Chrześcijaństwem?
Jaka jest różnica pomiędzy Judaizmem a Chrześcijaństwem? Czy Bóg Żydów i Chrześcijan jest tym samym Bogiem? Postaramy się odkryć…
Werset i przydomek wywodzą się z emblematycznego epizodu w życiu Jakuba, który pewnej nocy zaangażował się w walkę z nieznanym człowiekiem, prawdopodobnie Aniołem Pańskim. Gdy zbliżał się świt i gdy już prawie okaleczył go, uderzając w nerw kulszowy, nieznajomy błagał Jakuba, by go wypuścił. Zgodził się, ale wyczuwając w przeciwniku nadprzyrodzone pochodzenie, chciał w zamian jego błogosławieństwa i właśnie wtedy mężczyzna nadał mu imię Izrael. Nazwa jest prorocza, bo z dwunastu synów, których Jakub miał ze swoimi prawowitami żonami i dwiema niewolnicami, powstało dwanaście plemion Izraela.
Cechami Jakuba były więc spryt i siła, uważane przez naród izraelski za cechy cenne i godne pozazdroszczenia. Przyzwyczajony do walki z ludźmi, przede wszystkim ze swoim bratem, by dostać to, czego chce, Jakub nie waha się użyć sprytu i podstępu, by realizować swoje cele, i odmawia ugięcia się pod wpływem wydarzeń. Nawet jego walka z Bogiem jest w rzeczywistości znakiem wielkości: zdając sobie sprawę z tego, z kim walczy, Jakub porzuca swoją dumę i prosi o błogosławieństwo swojego przeciwnika, który wybiera go na przywódcę narodu izraelskiego.
Jakub jest czczony przez Kościół katolicki 24 grudnia, wraz z innymi patriarchami Starego Testamentu.
Jakub miał wielu synów, z których preferowanym był Józef.
Józef i jego bracia
Historia Józefa, który po tym, jak został sprzedany handlarzom niewolników przez swoich braci, zazdrosnych o przychylność, jaką obdarzył go ojciec Jakub, stał się ministrem faraona i wicekrólem Egiptu, zawsze inspirowała wielu pisarzy i artystów. Powstały poświęcone mu filmy, w tym animowany – Józef Władca Snów, zrealizowany przez DreamWorks, który odniósł światowy sukces i jest bardzo popularny także wśród dzieci. Wielokolorowa szata, którą Jakub chciał podarować swojemu ulubionemu synowi, stała się również inspiracją dla musicalu Józef i cudowny płaszcz snów w technikolorze, stworzonego przez Andrew Lloyda Webbera i Tima Rice’a.
Józef jest również patriarchą Starego Testamentu, a od jego synów Manasesa i Efraima wywodzą się dwa plemiona Izraela. Po tym jak został sprzedany przez swoich zazdrosnych braci, wykorzystał swoją zdolność do interpretacji snów, aby zostać ministrem i doradcą faraona. Zinterpretował dla tego ostatniego słynny sen o tłustych krowach i chudych krowach, dzięki czemu udało mu się uratować cały Egipt, a także swojego ojca Jakuba i plemiona Izraela przed straszliwym głodem, który trwał przez siedem lat.
Samson i Dalila
Historia Samsona i Dalili, oprócz zainspirowania obrazów, dzieł literackich i musicali, stała się również inspiracją dla wielu filmów, głównie ze względu na zawarty w niej wątek miłosny i tragiczny.
Samson był sędzią, który otrzymał od Boga dar nadprzyrodzonej siły. Jego imię wywodzi się od Shimshon, „małe słońce”, i to doprowadziło niektórych do myślenia przez chwilę, że on sam może być rodzajem półboga. Jego narodziny zostały zapowiedziane przez anioła, który objawił jego matce, że gdy jej dziecko dorośnie, wyzwoli Izrael od najeźdźców filistyńskich, i poradził jej, by nigdy nie obcinała mu włosów.
W łacińskiej tradycji chrześcijańskiej Samson przejął cechy wspólne z Herkulesem, choć u niego siła fizyczna zawsze łączyła się z darami duchowymi, tworząc archetyp ofiarnego bohatera chrześcijańskiego. Rzeczywiście, nawet przygody, jakie spotykają Samsona w trakcie jego życia, przypominają nieco trudy Herkulesa. Często ściera się on z Filistynami, stając się prawdziwym cierniem w ich boku.
Kiedy Samson zakochuje się w Delilah, Filistyni oferują jej dużo złota w zamian za jej pomoc w schwytaniu Samsona. Wyrusza, by odkryć tajemnicę jego cudownej siły i po wielu nieudanych próbach udaje jej się w końcu zmusić bohatera do wyznania, iż tkwi ona w jego włosach. Posiadając tą wiedzę zleciła ściąć mu włosy i doprowadziła go do Filistinów, którzy go oślepili, zakuli w łańcuchy i uwięzili. Jakiś czas później wyprowadzają go z więzienia aby wystawić go podczas uroczystej ceremonii. Podczas pobytu w więzieniu jego włosy odrosły i, choć Samson jest niewidomy, udaje mu się zburzyć budynek, popychając kolumny go podtrzymujące, wydobywając przy tym okrzyk „Śmierć Samsonowi i wszystkim Filistynom!”.
Królowa Estera
Estera, która w rzeczywistości nazywała się Hadasah, „mirt”, przyjmuje to imię, aby ukryć swoje żydowskie pochodzenie, kiedy wchodzi do haremu króla Aswerusa jako jego narzeczona.
Dopiero później ujawnia swoją prawdziwą tożsamość, by uratować Żydów przed masakrą zarządzoną przez premiera Amana. Dowiedziawszy się o planie ministra, przeszła trzydniowy post, po czym przedstawiła się królowi i poprosiła go o pójście na obiad z Amanem. Na oczach wszystkich ujawniła swoje żydowskie pochodzenie i powiedziała, że Aman chce śmierci wszystkich Żydów.
Swoją odwagą przekonała króla, aby wstawił się za jej ludem. Tak narodziło się święto Purim, które jest obchodzone również w obecnych czasach 14 i 15 marca.
Historie biblijne dla dzieci
Również dzieci doceniają wiele historii zawartych w Biblii. Oczywiście trzeba je im przedstawić w odpowiedni sposób, dostosowując historie i postacie do ich wieku i wrażliwości. Istnieje wiele książek napisanych specjalnie po to, aby przybliżyć dzieciom chrześcijaństwo dzięki biblijnym historiom.
Jeśli chcemy zaproponować dzieciom historie biblijne, możemy zacząć od tych, które są łatwe do opowiedzenia nawet najmłodszym dzieciom, np. trzy przypowieści o miłosierdziu. Historia zagubionej owcy (Łk 15,1-7) czy też zagubionej monety (Łk 15,1-10), albo syna marnotrawnego (Łk 15,11-32) nadają się do opowiedzenia nawet bardzo małym dzieciom i uczą je, jak ważna jest pokuta, a także ukazują jak ogromna jest miłość Boga, który jest gotów przyjąć nas z powrotem do siebie i kochać mimo naszych błędów.
Odnosząc się do przypowieści, również przypowieść o dobrym Samarytaninie (Łk 10,25-37) może pomóc dzieciom zrozumieć przesłanie Jezusa o miłowaniu bliźniego jak siebie samego. Przypowieść o krzewie winnym i latoroślach (J 15,1-11) nauczy je, że sami jesteśmy jak gałązki winorośli, które oderwane od rośliny i nie pielęgnowana przez rolnika (Boga), są skazane na uschnięcie. Tylko dzięki zjednoczeniu z Bogiem możemy wydać owoce.
Przypowieść o talentach (Mt 25, 14-30) pokazuje dzieciom, że Bóg obdarza wszystkich duchowymi darami, które każdy z nas musi wykorzystać, w przeciwnym wypadku są one bezużyteczne. I
Natomiast przypowieść o siewcy (Mt 13,3-8;19-23) pokazuje, że każdy może przyjąć Słowo Boże w inny sposób, i opowiada co dzieje się z nasionami, które padają na drogę, pośród kamieni, wśród cierni i wreszcie na dobrą glebę, gdzie rozwijając się mogą przynieść o wiele większe owoce. Mamy wreszcie przypowieść o faryzeuszu i celniku (Łk 18, 9-14), która uczy wartości pokory.