Kalenda Bożonarodzeniowa: czym jest i kiedy się odbywa

Msza bożonarodzeniowa to jeden z najważniejszych momentów duchowych w roku dla każdego chrześcijanina. Poznajmy Kalendę Bożonarodzeniową oraz inne wyjątkowe obrzędy.

Wspomnienie mszy bożonarodzeniowej, odprawianej o północy, jest jednym z najbardziej wzruszających dla każdego chrześcijanina, już od dzieciństwa. Po spędzeniu wieczoru Wigilijnego w gronie rodziny i przyjaciół, w ciepłej atmosferze domu, w tej magicznej nocy pełnej oczekiwania, wspólnie wyruszało się do kościoła, pełnego rodzin zziębniętych, lecz pełnych radości z powodu świadomości, że narodził się Jezus. To niezwykłe nabożeństwo, o wyjątkowej liturgii, mającej korzenie w dawnych obrzędach, odnawia się co roku. Kalenda Bożonarodzeniowa, znana także jako Calenda, jest jednym z takich przykładów.

Kup:

Figury Dzieciątko Jezus

Kategoria w całości poświęcona figurom Dzieciątka z drewna, ścieru drzewnego, żywicy i gipsu.

Kalenda Bożonarodzeniowa

Kalenda to liturgiczny utwór, który niegdyś był częścią Pierwszej Godziny Liturgii Godzin, czyli Brewiarza. Był to moment modlitwy, którą mnisi odmawiali około godziny 6:00 rano. Słowo „Kalenda” pochodzi od łacińskiego kalendae, oznaczającego pierwszy dzień każdego miesiąca. W nowoczesnych brewiarzach utwór ten nie jest już zawarty, zniknął wraz z Pierwszą Godziną po reformie liturgicznej Soboru Watykańskiego II. Jednak tradycja Kalendy przetrwała i zyskała nowe, wyjątkowe znaczenie. Być może dzięki swojej formie śpiewanej, która nadaje jej charakter świąteczny, albo dzięki słowom, od których pochodzi jej nazwa (Octavo Kalendas Ianuarii, Luna decimaquinta — „Osiem dni przed początkiem stycznia, zatem 25 grudnia, piętnasta faza księżyca”). Kalenda to nic innego jak ogłoszenie narodzin Jezusa, opowiedziane w sposób przypominający Prolog Ewangelii Jana, czytany podczas mszy bożonarodzeniowej, zaczynające się od szerokiego spojrzenia na czas i historię relacji Boga z ludźmi, aż do przyjścia Jezusa Chrystusa, który w tej wyjątkowej nocy stał się ciałem.

Dziś w Rzymie podczas mszy bożonarodzeniowej Kalenda jest śpiewana przed rozpoczęciem liturgii jako ogłoszenie towarzyszące procesji wejścia. Utwór zawiera chronologiczny ciąg wydarzeń:

„Minęło wiele wieków od stworzenia świata,
[…] i wiele wieków od czasów po potopie,
[…] trzynaście wieków po wyjściu Izraelitów z Egiptu pod przewodnictwem Mojżesza; […]
aż wreszcie:
w czterdziestym drugim roku panowania Cezara Oktawiana Augusta,
gdy na całym świecie panował pokój, Jezus Chrystus, Bóg wieczny i Syn Ojca wiecznego, chcąc uświęcić świat swoim przyjściem, został poczęty za sprawą Ducha Świętego. Po dziewięciu miesiącach narodził się w Betlejem Judzkim z Maryi Dziewicy, stając się człowiekiem.”

Tego rodzaju wyliczenie wydarzeń historycznych, z naciskiem na liczby, wybór miejsc oraz imiona historycznych postaci, odwołuje się bezpośrednio do Starego Testamentu, a ogólniej do dawnego narracyjnego podejścia, które łączyło fakty historyczne z wydarzeniami legendarnymi. W tym kontekście ma na celu podkreślenie historycznej prawdziwości opisywanych wydarzeń, a szczególnie narodzin Jezusa.

Nowenna Bożonarodzeniowa

Kolejnym zwyczajem związanym z okresem Bożego Narodzenia jest Nowenna Bożonarodzeniowa, forma pobożności ludowej, która nie jest częścią kanonicznej liturgii Bożego Narodzenia, ale od wieków praktykowana przez wiernych pragnących odpowiednio przygotować się na narodziny Jezusa. Przez dziewięć dni przed Bożym Narodzeniem, od 16 do 24 grudnia, odmawia się modlitwy i czyta wybrane fragmenty Pisma Świętego jako przygotowanie do tego wydarzenia. Pierwszą Nowennę Bożonarodzeniową odmawiali wierni ze wspólnoty misjonarzy wincentyńskich (związanej ze św. Wincentym a Paulo) w 1720 roku w kościele Niepokalanego Poczęcia obok prowadzonego przez nich seminarium. Stworzyli oni Nowennę opartą na fragmentach Starego Testamentu wyrażających pragnienie, oczekiwanie i radość z przyjścia Jezusa. Proste, melodyjne pieśni przyczyniły się do sukcesu i popularności tej Nowenny.

Cztery msze na Boże Narodzenie

Okres Bożego Narodzenia składa się z czterech mszy: mszy wigilijnej, mszy nocnej, mszy o świcie i mszy dziennej. Te cztery celebracje obejmują wszystkie aspekty Bożego Narodzenia, prowadząc wiernych przez modlitwę i medytację nad przyjściem Jezusa:

• Nieszpory Wigilii Bożego Narodzenia: czas oczekiwania;
• Pierwsza msza: o północy, celebrująca „wieczne narodzenie Słowa w łonie Ojca”. Kiedyś nazywana ad galli cantus, celebruje narodziny Jezusa na świecie;
• Druga msza: o świcie, upamiętniająca „tymczasowe objawienie w pokorze ciała”, ustanowiona, by uczcić objawienie Jezusa pasterzom;
• Trzecia msza: w ciągu dnia, celebruje duchowe i codzienne narodzenie Chrystusa w sercach sprawiedliwych oraz „ostateczny powrót podczas Sądu Ostatecznego”, jak zapisano w Liber Sacramentorum kardynała Alfredo Ildefonso Schustera.

Msza Bożonarodzeniowa wcześniej

Również w tym roku, z powodu COVID, Papież Franciszek postanowił przesunąć godzinę mszy bożonarodzeniowej na 19:30 w dniu 24 grudnia. Decyzja ta jest podyktowana ostrożnością, podobnie jak odwołanie wydarzenia na Placu Hiszpańskim 8 grudnia podczas święta Niepokalanego Poczęcia.

Kup:

Papież Franciszek

Kategoria zadedykowana Papieżowi Jorge Mario Bergoglio.