Wszystko, co wiecie (lub wydaje wam się, że wiecie) o świętach Bożego Narodzenia. 5 mitów, które należy obalić!
Indeks
W okresie świąt Bożego Narodzenia tradycyjnie spędzamy czas z rodziną i przyjaciółmi, grając w różne gry towarzyskie – od gry w karty, przez tombolę, po zgadywanki i kalambury. W tym artykule także chcemy się z wami pobawić i zaproponować obalenie 5 mitów na temat Bożego Narodzenia, które wciąż funkcjonują, mimo że są nieprawdziwe. Przyjrzyjmy się razem tym ciekawostkom i rozprawmy się z kilkoma błędnymi informacjami, które krążą wokół postaci i tradycji świątecznych.

Czy gwiazda betlejemska jest trująca?
Pierwszą „ofiarą” świątecznych mitów jest gwiazda betlejemska, czyli piękna Euphorbia pulcherrima (w tłumaczeniu: „najpiękniejsza”), będąca jedną z najpopularniejszych ozdób świątecznych, charakteryzująca się dużymi, czerwonymi liśćmi przypominającymi kwiaty. Przez lata słyszeliśmy, że jest ona trująca, a nawet śmiertelna, zarówno dla dzieci, jak i dla zwierząt domowych.
Jednak to nieprawda.

Liście i przykwiatki gwiazdy betlejemskiej faktycznie zawierają toksyczny lateks, który może wywołać reakcje alergiczne u psów, kotów i małych ssaków, które mają z nimi kontakt, jednak poziom toksyczności jest minimalny. Nie odnotowano przypadków śmierci ani poważnych reakcji po spożyciu jej liści przez małe zwierzęta lub ludzi.
Prawdopodobnie ta świąteczna legenda narodziła się w 1919 roku, gdy zmarło dziecko na Hawajach, rzekomo po zjedzeniu liścia tej rośliny, jednak nie ma na to naukowych dowodów.
Większe zagrożenie może stanowić jemioła, której jagody są naprawdę trujące dla zwierząt domowych, więc warto wieszać ją wysoko!
Czy Coca-Cola wymyśliła postać Świętego Mikołaja?
Kolejnym powszechnym mitem jest przekonanie, że to Coca-Cola stworzyła postać Świętego Mikołaja, starszego pana z białą brodą, który rozdaje dzieciom prezenty, podróżując saniami zaprzężonymi w renifery. Według tej legendy Coca-Cola miałaby ugruntować ten wizerunek w kampanii reklamowej z 1931 roku, stworzonej przez ilustratora Haddona Sundbloma.

Prawda jest taka, że Coca-Cola rzeczywiście wcześnie zaczęła wykorzystywać postać Mikołaja w swoich reklamach, ale jego wizerunek był inspirowany pracami Thomasa Nasta, amerykańskiego ilustratora, który już pod koniec XIX wieku tworzył obrazy Świętego Mikołaja dla magazynu Harper’s Weekly.
W rzeczywistości postać Świętego Mikołaja ma swoje korzenie w europejskich legendach i tradycjach, na przykład w mitach o Odynie, bogu germańskim, który przynosił dzieciom prezenty, oraz w postaci św. Mikołaja, biskupa z III wieku, który zasłynął licznymi cudami, głównie ratując dzieci. Z czasem kult św. Mikołaja połączył się z pogańskimi wierzeniami, tworząc postać starszego, hojnego mężczyzny, który przynosi dzieciom prezenty.

Europejscy osadnicy, szczególnie Holendrzy, przywieźli te legendy do Nowego Świata, gdzie Sinterklaas, czyli św. Mikołaj, przekształcił się w postać Świętego Mikołaja.
Choć kampanie reklamowe Coca-Coli z pewnością przyczyniły się do popularyzacji współczesnego wizerunku Świętego Mikołaja, nie była ona jego wynalazcą.
Jakie są korzenie choinki?
Choinka, jeden z najważniejszych symboli Bożego Narodzenia, ma swoje korzenie w tradycjach pogańskich. W wielu starożytnych kulturach drzewa, zwłaszcza wiecznie zielone, symbolizowały odrodzenie życia. Starożytni Rzymianie podczas Saturnalii, przypadających na czas przesilenia zimowego, ozdabiali swoje świątynie gałązkami jodły, symbolizującymi życie wieczne i bliskość z bogami.
Północne ludy przedchrześcijańskie wierzyły, że zawieszenie wieńców z wiecznie zielonych gałązek i ostrokrzewu na drzwiach domów podczas przesilenia zimowego odpędza złe duchy.

Kiedy chrześcijaństwo zaczęło się rozprzestrzeniać, symbolika drzewa została przekształcona, zachowując pewne cechy pogańskiej tradycji. W średniowieczu pierwsze choinki ustawiano na placach kościelnych, ozdabiając je papierowymi kwiatami, owocami, orzechami i słodyczami, aby symbolizować rajskie drzewa życia i wiedzy o dobru i złu.

Kim jest Befana?
Podobnie jak Święty Mikołaj i choinka, również Befana, staruszka przynosząca dzieciom prezenty we Włoszech w święto Trzech Króli, ma pogańskie korzenie. Nie jest jednak wiedźmą, jak czasami się opowiada.
W wielu pogańskich rytuałach związanych z zakończeniem starego roku pojawiała się postać staruszki, która symbolizowała przemijanie i nadejście nowego. Staruszkę, zazwyczaj kukłę ze słomy, palono, by zamknąć jeden cykl czasu i otworzyć kolejny.
W mitologii germańskiej Frigg, bogini stworzenia, latała po polach, przynosząc urodzaj i dobrobyt na przyszły rok, co mogło dać początek wizerunkowi Befany z miotłą.
W starożytnym Rzymie bogini Diana pełniła podobną funkcję, unosząc się nad polami i niosąc im płodność.

Chrześcijanie połączyli te pogańskie wierzenia z Epifanią, czyli świętem Trzech Króli. Według legendy, Trzej Królowie zaprosili Befanę, staruszkę, by dołączyła do nich w drodze do Betlejem, jednak ona odmówiła. Później żałowała swojej decyzji i zaczęła rozdawać prezenty dzieciom, poszukując Dzieciątka Jezus.

Czy gwiazda betlejemska prowadziła Trzech Króli?
Na koniec obalmy mit o gwieździe betlejemskiej, która miała prowadzić Trzech Króli do stajenki. W każdym szopce umieszczamy gwiazdę, nawiązującą do tej, o której wspominają Ewangelie.

Jednak z naukowego punktu widzenia nie ma dowodów na to, że w tym czasie rzeczywiście pojawiła się jakaś kometa. Naukowcy sugerują raczej, że mogła to być koniunkcja planet, która stworzyła efekt jasnego światła.